ISSN:2791-898X

DİJİTAL BÖLÜNMENİN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI ÜZERİNE ETKİSİ

Author:

Number of pages:
297-315
Language:
Türkçe
Year-Number:
2024-1

Araştırmanın Problemi: Günümüzde Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) toplumları değiştiren ve dönüştüren bir odak noktası haline gelmiştir. Özellikle internet, akıllı telefon, bilgisayar, tablet vb. BİT’nin kullanımının hayatın bütün alanlarına yayılmasıyla toplumsal mekanizmaların yeniden yapılandırıldığı ve sistemlerin bu yeni iletişim teknolojilerine göre şekillendiği görülmektedir. Bireylerin BİT’ne erişim ve ulaşımının tam olarak sağlanamaması ya da bu konuda ortaya çıkan yetersizlikler bir bölünmeye yok açmakta ve insanların bir kısmını diğer bireylerden dezavantajlı bir konuma itmektedir. Bu çalışmada, dijital imkânlara sahip olan ve olmayanlar arasında ortaya çıkan dijital bölünmenin sağlık okuryazarlığı düzeyine nasıl yansıdığının incelenmesi hedeflenmiştir. Araştırmanın Amacı:Bu çalışmada, dijital bölünmenin sağlık okuryazarlığı üzerindeki etkilerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu genel amaç çerçevesinde sağlık okuryazarlığını etkileyen sosyo-demografik faktörlerin de belirlenmesine çalışılacaktır. Yöntem: Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama metodu kullanılmıştır. Veriler, Toçi, Bruzari ve Sorenson tarafından geliştirilen dört boyutlu Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği, araştırmacılar tarafından geliştirilen dijital bölünme soruları ve sosyo-demografik özelliklerin yer aldığı anket formları aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmanın evrenini çevrimiçi platformlardan ulaşılan kişiler oluşturmaktadır. Araştırmada 488 kişiye ulaşılmıştır. Veriler SPSS programı kullanılarak istatistik analizleri yapılmıştır.Bulgular: Bu çalışmada, sosyo-demografik özellikler ve dijital bölünmenin sağlık okuryazarlığı düzeyine etkisi ölçülmüştür. Sağlık okuryazarlığı “bilgiye erişim”, ”bilgiyi anlama”, “değer biçme/değerlendirme” ve “uygulama/kullanma” alt boyutları ile değerlendirilmiş ve genel olarak katılımcıların sağlık okuryazarlık düzeyleri yüksek bulunmuştur. “Çevresinden yardım almadan akıllı telefon, bilgisayar, tablet vb., cihazları kullanabilme becerisi”, “internet kullanma durumu”, “internet kullanma süresi”, “toplum ortalamasına göre internet kullanımında kendisini gördüğü nokta”, “BİT kullanma yeterliliği” gibi dijital bölünmeyi ortaya koyan durumların sağlık okuryazarlığı düzeylerinde farklılığa neden olduğu ortaya konmuştur.  Yine sosyo-demografik özelliklerden “yaşanılan yer”,  “yaş”, “eğitim durumu” ve “gelir durumu” değişkenlerinin sağlık okuryazarlığı boyutlarında bir farklılaşmaya neden olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak dijital bölünme sağlık okuryazarlığında belirleyici bir faktördür ve dijital bilgi ve beceriler arttıkça sağlık okuryazarlığı düzeyi de artmaktadır. Yine gençler, eğitim ve gelir durumu yüksek olanlar ile illerde yaşayanların sağlık okuryazarlık düzeyleri daha yüksek bulunmuştur.

Keywords


Problem of Research: Today, information and communication technologies have become a focal point that changes and transforms societies. Especially internet, smart phone, computer, tablet etc. with the spread of the use of information and communication technologies to all areas of life, it is seen that social mechanisms are restructured and systems are shaped according to these new communication technologies. The inability to fully provide individuals with access to and access to information and communication technologies, or the emerging inadequacies in this regard, leads to a division and pushes some people to a disadvantageous position from other individuals. In this study, it is aimed to examine how the digital divide emerging between those with and without digital opportunities reflects on the level of health literacy. Purpose of the Study:  In this study, it is aimed to determine the effects of the digital divide on health literacy. Within the framework of this general purpose, socio-demographic factors affecting health literacy will also be tried to be determined. Method: In the study, the method of descriptive scanning from quantitative research methods was used. The data were collected through the four-dimensional Health Literacy Scale developed by Toçi, Bruzari and Sorenson digital division questions developed by the researchers, and questionnaires containing socio-demographic characteristics. The universe of the research consists of people reached from online platforms. The study was reached 488 people. Statistical analysis of the data was made using the SPSS program. Findings: In this study, socio-demographic characteristics and the effect of the digital divide on health literacy levels were measured. Health literacy was evaluated with the sub-dimensions of "access to information", "understanding information", "appraisal/evaluation" and "application/use", and the health literacy levels of the participants in general were found to be high. The digital divide such as "the ability to use smartphones, computers, tablets, etc. without help from the environment", "internet usage status", "internet usage time", "the point it sees itself in internet usage according to the society average", "ICT usage competence" it has been demonstrated that situations cause differences in health literacy levels. Again, it was determined that socio-demographic characteristics 'place of residence', 'age', 'education status' and “income level” cause a differentiation in health literacy dimensions. As a result, the digital divide is a determining factor in health literacy, and as digital knowledge and skills increase, so does the level of health literacy. Again, the health literacy levels of young people, those with high education and income levels, and those living in provinces were found to be higher.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 399
Number of downloads 497

Share

International Journal of Health Sociology
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.